z najwybitniejszymi przedstawicielami epoki.
Stanisław Helsztyński tak pisał we wstępie I tomu Listów (1937):
Interesują nas listy te nie tylko ze względu na romantyczne, niekiedy tragiczne, zawsze emocjonujące dzieje Przybyszewskiego, lecz i ze wzgledu na ich ciężar gatunkowy, ich reprezentatywność charakterystyczną dla Młodej Polski.
Przez niedługi, ledwie kilkuletni okres stał Przybyszewski na czele genialnej awangardy wyrębującej w okresie Młodej Polski nowe drogi dla narodu, lecz przez ten krótki czas zawładnął umysłami po dyktatorsku, wywołał istotną rewolucję literacką i moralną, wyżłobił niezatarte ślady w piśmiennictwie polskim. Wniósł też w nie nowe zupełnie elementy.
Wymiana myśli i zwierzenia w korespondencji z Przesmyckim, Nowaczyńskim, Szukiewiczem, Kasprowiczem, Lorentowiczem, Zygmuntem Wasilewskim, Żeleńskim, Zapolską, Jerzym Hulewiczem, Tuwimem i kilkudziesięciu innymi przynosi niezwykłe bogactwo materiału historyczno-literackiego i psychologicznego. Dla ludzi teatru rewelacją będzie to, co Przybyszewski mówił o scenie polskiej, aktorach i aktorkach, charakteryzowanych w wielu listach.
Dwieście przeszło nazwisk adresatów nie wyczerpuje całego zasięgu bezpośrednich kontaktów kulturalnych Przybyszewskiego. W treści listów odzwierciedla się całokształ poczynań artystycznych i literackich w Polsce na przestrzeni ostatnich lat pięćdziesięciu. A reakcja Przybyszewskiego na każde zjawisko była żywa, odruchowa, oryginalna i godna uwagi. W sumie jest to dość ważny komentarz do dziejów Młodej Polski i etapów występujących przed nią i po niej, tym ważniejszy, że jego autor znalazł echo w Niemczech i w szeregu krajów słowiańskich, dla których stał się synonimem radykalnej sztuki polskiej z okresu przedwojennego.
Wszystkie trzy tomy Listów czekają na Was w Zielonogórskiej Bibliotece Cyfrowej: tom I wydany w 1937 roku, tom II z roku 1938 oraz tom III wydany w roku 1954. (bm)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz